«τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις»
Ἡ Ἐκκλησία μας, ἔχει θεσπίσει τήν περίοδο αὐτή τῶν 40 ἡμερῶν (15 Νοεμβρίου -24 Δεκεμβρίου) μέχρι τά Χριστούγεννα τό -ἱερό σαρανταλείτουργο-, τό ὁποίο μᾶς ἐνισχύει πολύ στόν πνευματικό ἀγῶνα μας, τόν καθένα μας ξεχωριστά στό βαθμό βέβαια κατά τόν ὁποῖο μποροῦμε νά συμμετέχουμε στίς θεῖες λειτουργίες, πού τελοῦνται καθημερινῶς. Στήν προσπάθειά μας παράλληλα τελοῦμε νηστεία.
Νηστεία σημαίνει ἀπέχω ἀπό κάθε φυσική τροφή. Ἡ νηστεία μπορεῖ νά εἶναι προαιρετική ὅπως σέ αὐτή τήν περικοπή (Ματθαίου 6, 16-19) ἤ παρά τή θέλησή μας ὅπως στό Πράξεων 27,3 ἤ στό Β΄ πρός Κορινθίους 11,27). Στήν Καινή Διαθήκη συνδέεται μέ τό πένθος (Ματθαίου 9,14-15) καί τήν προσευχή (Λουκᾶ 2,37 καί Πράξεων 14,23). Σέ αὐτές τίς περικοπές ἡ νηστεία συνόδευε τήν προσευχή σάν ἐπιβεβαίωσή τῆς προσπάθειας κάποιου νά διακρίνει τό θέλημά τοῦ Θεοῦ. Ἡ νηστεία δέν προσφέρει κανένα πλεονέκτημα ὅσον ἀφορᾶ τή σωτηρία, οὔτε προσδίδει στόν Χριστιανό μεγαλύτερη περιωπή μπροστά στόν Θεό. Ὁ Φαρισαῖος τῆς περικοπῆς καυχιόταν ὅτι νήστευε δυό φορές τήν ἑβδομάδα, ὅμως, αὐτή ἡ νηστεία δέν μπόρεσε νά τοῦ ἐξασφαλίσει τή δικαίωση, πού τόσο ἀποζητοῦσε (Λουκᾶ 18,12,14). Ὅταν ὅμως ἕνας χριστιανός νηστεύει μυστικά καί τό κάνει σάν πνευματική ἄσκηση, ὁ Θεός βλέπει καί ἀνταμείβει. Μπορεῖ νά βοηθήσει κάποιον στή ζωή του, ἀφαιρώντας του τήν νωθρότητα, ὥστε νά μπορεῖ νά προσευχηθεῖ ἀδιαλείπτως. Ἡ δύναμή της εἶναι ἀνεκτίμητη σέ κρίσιμες περιόδους ὅταν ὁ πιστός προσπαθεῖ νά διακρίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καί ἔχει μεγάλη ἀξία στήν καλλιέργεια τῆς αὐτοπειθαρχίας. Χάνει ἐντελῶς τήν ἀξία της ὅταν ἐπιβάλλεται ἀπ’ ἔξω ἤ ὅταν ὑποκινεῖται ἀπό λάθος κίνητρα
Μαζί μέ τήν προσευχή καί τήν ἐλεημοσύνη, θεωρεῖται µιά ἀπό τίς πιό οὐσιώσεις πράξεις πού ἐκφράζουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τήν ταπεινοφροσύνη, τήν ἐλπίδα καί τήν ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου.᾿Αφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ψυχή καί σῶμα, δὲ θά χρησίμευε σὲ τίποτα νά φανταστεῖ κανείς µιά θρησκεία καθαρά πνευματική: ἡ ψυχή, γιά νά ἐνεργήσει ὑπεύθυνα, χρειάζεται τίς πράξεις καὶ τίς στάσεις τοῦ σώματος. Ἡ νηστεία, πού συνοδεύεται πάντα ἀπό τήν ἱκετήρια προσευχή, χρησιμεύει γιά νά ἐκφράσει τήν ταπεινότητα µπροστά στό Θεό: νηστεύω σηµαίνει ταπεινώνω τήν ψυχή µου (Λευ. 16, 29,31). Δέν εἶναι ἀσκητικό κατόρθωμα οὔτε ἔχει σκοπό νά δημιουργήσει κάποια κατάσταση ψυχολογικοῦ ἤ θρησκευτικοῦ ἐνθουσιασμοῦ.
Στρέφεται κανείς πρός τόν Κύριο (Δαν. 9, 3) μὲ διάθεση ἐξαρτήσεως καί ὁλοκληρωτικῆς ἐγκαταλείψεως: α) πρίν ἀναλάβει ἕνα δύσκολο ἔργο (Κριτῶν 20, 26), β) γιά νά ἐπικαλεστεῖ τή συγγνώμη γιά κάποιο σφάλμα (Γ΄ Βασιλειῶν 21, 27), γ)γιά νά ζητήσει τήν ἴαση (Β΄ Βασιλειῶν 12,16.22), δ)γιά νά θρηνήσει σέ περίπτωση ἐνταφιασμοῦ (Α΄ Βασιλειῶν 31, 13) ἤ χηρείας (Ἰουδίθ 8,5) ε) µετά ἀπό µιά ἐθνική συμφορά (Α΄ Βασιλειῶν 7,6 ) στ)γιά νά ἐπιτύχει τήν κατάπαυση μιᾶς θεοµηνίας (Ἰωήλ 2, 12-17), ζ)γιά νά δεχτεῖ τό θεῖο φωτισμό (Δανιήλ 10, 12), η)γιά νά περιμένει τή χάρη πού ἀπαιτεῖται γιά τήν ἐκπλήρωση κάποιας ἀποστολῆς (Πράξ. 13, 2), θ) γιά νά ἑτοιμαστεῖ γιά τή συνάντηση μέ τό Θεό (Ἐξ. 34, 28).
Ἐκεῖνο πού ἐνδιαφέρει εἶναι νά τοποθετηθεῖ κανείς μέ πίστη σὲ µιά κατάσταση ταπεινοφροσύνης, ὥστε νά δεχτεῖ τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ καί νά σταθεῖ ἐνώπιόν Του. Αὐτή ἡ σοβαρή πρόθεση ἀποκαλύπτει τό νόηµα τῶν σαράντα ἡμερῶν πού πέρασαν χωρίς τροφή ὁ Μωυσῆς (Ἐξ. 34, 28) καί ὁ Ἠλίας (Γ΄ Βασιλειῶν 19, 8). Ὅσο γιά τίς σαράντα ἡμέρες τοῦ ᾿Ιησοῦ στήν ἔρημο, πού ἀκολουθοῦν τό πρότυπο αὐτῶν τῶν δύο περιπτώσεων, σκοπός τους δὲν εἶναι νά Τόν προετοιµάσουν γιά νά δεχτεῖ τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας εἶναι πλήρης Πνεύματος (Λουκᾶ 4, 1). Τό Πνεῦμα τόν ὁδηγεῖ σ᾿ αὐτή τή νηστεία, γιά νά ἐγκαινιάσει τή µεσσιανική του ἀποστολή μέ µιά πράξη ἐγκαταλείψεως γεµάτης ἐμπιστοσύνη στόν Πατέρα του (Ματθαίου 4, 1-4).
Ἡ ᾿Εκκλησία ἔμεινε πιστή σ᾿ αὐτή τήν παράδοση, προσπαθώντας μέ τήν ἄσκηση τῆς νηστείας νά ὁδηγήσει τούς πιστούς σ᾿ ἕνα ὁλοκληρωτικό ἄνοιγµα στή χάρη τοῦ Κυρίου, ἐνῶ ἀναμένουν τήν ἐπάνοδό Του. Ὁ ᾿Ιησοῦς, ὑποστηρίζοντας, ἐνάντια στούς Φαρισαίους, τούς Μαθητές του πού δέ νήστευαν, εἶπε : «Ὅσον καιρό εἶναι μαζί τους ὁ γαμπρός δέν μποροῦν νά νηστεύουν. Θά ’ρθεῖ ὅμως καιρός πού θά τούς πάρουν ἀπό κοντά τούς τό γαμπρό, καί τότε θά νηστέψουν ἐκεῖνες τίς ἡμέρες» (Μάρκου 2, 19 ἑξ.). Περιμένοντας τήν ἐπάνοδο τοῦ Νυμφίου, ἡ νηστεία πού γίνεται μέ μετάνοια, ἑκουσίως καί μέ γνήσια κία ἀληθινά κριτήρια ἔχει τή θέση της στή ζωή τῆς ᾿Εκκλησίας μας.
