῾Η «κατὰ πνεῦμα» πατρότητα
Δημοσιεύθηκε 4 Δεκεμβρίου 2025
῾Ο ἀπόστολος Παῦλος χωρὶς νὰ ἀγνοεῖ τὴν λειτουργία τῆς φυσικῆς «κατὰ σάρκα» πατρότητας στὸ μυστήριο τῆς ζωῆς, ἐπικεντρώνει τὴν προσοχή του στὴν πνευματικὴ πατρότητα. Κατὰ τὸν ᾿Απόστολο οἱ ἐπαγγελίες ποὺ δόθηκαν ἀπὸ τὸν Θεὸ στοὺς πατέρες τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, στοὺς πατριάρχες ᾿Αβραάμ, ᾿Ισαὰκ καὶ ᾿Ιακὼβ ἀφοροῦσαν στὸν Χριστό· «Οἱ ἐπαγγελίες δόθηκαν ὡς διαθήκη στὸν ᾿Αβραὰμ καὶ στὸν ἀπόγονό του. ῾Η Γραφὴ δὲν λέει καὶ στοὺς ἀπογόνους, ὅπως θὰ ἔκανε ἂν ἐννοοῦσε πολλούς, ἀλλὰ μιλάει γιὰ ἕναν, καὶ στὸν ἀπόγονό σου. Αὐτὸς ὁ ἀπόγονος εἶναι ὁ Χριστός» (Γαλάτας γ΄, 16). Οἱ ἐπαγγελίες, λοιπόν, δόθηκαν ὡς διαθήκη στὸν ᾿Αβραὰμ καὶ στὸν ἀπόγονό του. ῾Η Γραφὴ δὲν λέει καὶ στοὺς ἀπογόνους, ὅπως θὰ ἔκανε ἂν ἐννοοῦσε πολλούς, ἀλλὰ μιλάει γιὰ ἕναν, καὶ στὸν ἀπόγονό σου. Αὐτὸς ὁ ἀπόγονος εἶναι ὁ Χριστός. Γι᾿ αὐτὸ δὲν θεωροῦνται μόνον κληρονόμοι τῶν ἐπαγγελιῶν τοῦ Θεοῦ οἱ γιοὶ καὶ οἱ φυσικοὶ ἀπόγονοι τοῦ ᾿Αβραάμ, ἀλλὰ θεωροῦνται καὶ ὅσοι δείχνουν τὴν ἴδια ἐμπιστοσύνη στὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, ὅπως καὶ ὁ ᾿Αβραάμ (Ρωμαίους δ΄, 16). Ὅσοι πιστεύουν στὸν Θεὸ εὐλογοῦνται μαζὶ μὲ τὸν πιστὸ ᾿Αβραάμ, ὁ ὁποῖος ἀξιώθηκε τῆς εὐλογίας, διότι πίστεψε. ῎Ετσι ἀντὶ τῆς φυσικῆς συγγένειας ἀναδεικνύεται ἡ πνευματικὴ συγγένεια. ᾿Αντὶ τῆς ἐξ αἵματος συγγένειας εἰσάγεται ἡ ἐκ πίστεως συγγένεια. ῾Ο ᾿Αβραὰμ θεωρεῖται πατέρας αὐτῶν ποὺ πιστεύουν, ἔστω καὶ ἂν οἱ πιστοὶ δὲν εἶναι φυσικοὶ ἀπόγονοί του (Ρωμαίους δ΄, 11). ῾Ο θεμελιωτὴς τῆς ἔννοιας τῆς πνευματικῆς πατρότητας εἶναι ὁ ἀπόστολος τῶν ᾿Εθνῶν, ὁ ὁποῖος μὲ αὐτὸ τὸν πνευματικὸ νόμο ἄνοιξε τὶς θύρες τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ τῆς σωτηρίας στοὺς εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι κατὰ τὸν καιρὸ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν ξένοι καὶ ἀλλότριοι τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ (Ἐφεσίους β΄, 11-13). Τελικὰ γιὰ τὸν ᾿Απόστολο ἡ πίστη στὸν ᾿Ιησοῦ Χριστὸ καὶ ἡ ἀποδοχὴ τῆς σωτηρίας ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς πνευματικῆς δουλείας ποὺ εἶναι ἡ ἀπιστία (Γαλάτας δ΄, 21-31). Χαρακτηριστικά ἀναφέρει : « Ἐσεῖς ποὺ θέλετε νὰ ζεῖτε ὑπόδουλοι στὸν νόμο, δὲν ἀκοῦτε τί διακηρύττει ὁ ἴδιος ὁ νόμος; λέει δηλαδὴ ἡ Γραφὴ πὼς ὁ ᾿Αβραὰμ ἀπέκτησε δύο γιούς, ἕναν ἀπὸ τὴν δούλη κι ἕναν ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη γυναίκα του. ῾Ο γιὸς τῆς δούλης ὅμως γεννήθηκε σύμφωνα μὲ τοὺς φυσικοὺς νόμους, ἐνῶ ὁ γιὸς τῆς ἐλεύθερης σύμφωνα μὲ τὴν ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ. Αὐτὰ πρέπει νὰ τὰ καταλάβετε σὰν μιὰ εἰκόνα. Οἱ γυναῖκες δηλαδὴ εἶναι οἱ δύο διαθῆκες· ῾Η μιὰ στὸ ὄρος Σινᾶ, ποὺ γεννάει δούλους καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ ῎Αγαρ. ῾Η ῎Αγαρ συμβολίζει τὸ ὄρος Σινᾶ στὴν ᾿Αραβία, καὶ ἀντιστοιχεῖ στὴν τωρινὴ ῾Ιερουσαλήμ, ποὺ πραγματικὰ εἶναι ὑπόδουλη, αὐτὴ καὶ τὰ παιδιά της. ᾿Αντίθετα, ἡ οὐράνια ῾Ιερουσαλὴμ εἶναι ἐλεύθερη, καὶ αὐτὴ εἶναι μητέρα ὅλων μας. Λέει σχετικὰ ἡ Γραφή· Νὰ χαίρεσαι, στείρα, ἐσὺ ποὺ δὲν γεννᾶς. Φώναξε καὶ κράξε μὲ χαρά, ἐσὺ ποὺ δὲν ἔχεις πόνους τοκετοῦ! Γιατὶ εἶναι περισσότερα τὰ παιδιὰ σ᾿ ἐσένα ποὺ εἶσαι ἔρημος ἀπὸ ἐκείνης ποὺ ἔχει τὸν ἄνδρα. ᾿Εμεῖς ἀδελφοί μου, εἴμαστε παιδιὰ τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὁ ᾿Ισαάκ. ῞Οπως ὅμως τότε ὁ γεννημένος σύμφωνα μὲ τὴν φυσικὴ τάξη καταδίωκε τὸν γεννημένο σύμφωνα μὲ τὴν πνευματικὴ τάξη, ἔτσι γίνεται καὶ τώρα. ᾿Αλλὰ τί λέει ἡ Γραφή; διῶξε τὴν δούλη καὶ τὸν γιό της, γιατὶ δὲν θὰ γίνει κληρονόμος ὁ γιὸς τῆς δούλης μαζὶ μὲ τὸν γιὸ τῆς ἐλεύθερης. Δὲν εἴμαστε, λοιπὸν ἀδελφοί μου, παιδιὰ δούλης, ἀλλὰ τῆς ἐλεύθερης γυναίκας». Τὴν πνευματικὴ πατρότητά του διεκδίκησε ἀπὸ τοὺς Κορινθίους ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν ἔγραψε· «Γιατὶ καὶ ἂν ἀκόμα ἔχετε χιλιάδες δασκάλους στὴν ζωή σας μὲ τὸν Χριστό, δὲν ἔχετε ὅμως πολλοὺς πατέρες, ἀλλὰ μόνον ἕνα. Στὴν σωτήρια οἰκονομία τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ἐγὼ σὰν πατέρας σᾶς γέννησα μὲ τὸ κήρυγμα τοῦ εὐαγγελίου» (Α΄ Πρός Κορινθίους δ΄, 15). Μὲ πατρικὴ εὐαισθησία ὁ ἴδιος ᾿Απόστολος νουθετοῦσε τοὺς Γαλάτες «τεκνία μου, οὓς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν» (Γαλάτας δ΄, 19), δηλαδή, παιδιά μου, γιὰ σᾶς πάλι περνῶ τοὺς πόνους τοῦ τοκετοῦ, ὥσπου νὰ διαμορφωθεῖ μέσα σας ὁ Χριστός, καί «ἐγενήθημεν ἤπιοι ἐν μέσῳ ὑμῶν, ὡς ἂν τροφὸς θάλπῃ τὰ ἑαυτῆς τέκνα» (Α΄ Θεσσαλονικεῖς β΄, 7), δηλαδή· ἀπεναντίας ἤμασταν στοργικοὶ πρὸς ἐσᾶς, σὰν τὴν μητέρα ποὺ φροντίζει τὰ παιδιά της. Μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια οἱ ἅγιοι θεωροῦνται πατέρες τῶν πιστῶν. Τὸ πλήρωμα τῆς φυσικῆς, τῆς «κατὰ σάρκα» πατρότητας εἶναι ἡ πνευματικὴ πατρότητα. Πατέρας θεωρεῖται αὐτὸς ποὺ ὁδηγεῖ τοὺς ἀπογόνους του στὴν πίστη καὶ στὴν σωτηρία.
